ETHIOPIA: KASI ZA UCHUMI, DEMOKRASIA ZATOFAUTIANA

Kwa mujibu wa Umoja wa Mataifa, Ethiopia bado ni nchi isiyoendelea, ni miongoni mwa nchi maskini duniani. Sasa umaskini umepungua Ethiopia na uchumi unachangamka. Mwaka 2013 ulipanda kwa asilimia kumi.

Hivi karibuni Waziri Mkuu wa Ethiopia, Hailemariam Desalegn, alitembelea Ujerumani kwa siku tatu na kufanya mazungumzo na Kansela Angela Merkel pamoja na wafanyabiashara wa Kijerumani juu ya ushirikiano baina ya nchi hizo mbili.

Hadi ifikapo mwaka 2025, Ethiopia inataka kugeuka kuwa nchi yenye wakaazi wenye vipato vya wastani. Kufikia lengo hilo Serikali ya nchi hiyo ya Pembe ya Afrika inahitaji wawekezaji.

Hilo haliepukiki. Alipokuwa mjini Berlin, Hailemariam aliwaambia waandishi wa habari kwamba tayari Waasia wako nchini mwake, akimaanisha bila shaka, Wachina ambao wamewekeza kwa wingi katika nchi hiyo.

Lakini sasa alisema, Waethiopia wanataka wawekezaji wa kutoka nchi mbalimbali. Hayo ni maneno ya busara, kwani ni hatari mtu kutia mayai yake yote katika kikapu kimoja. Kwa hivyo, China ambayo kwa miaka sasa imekuwa ikiwekeza kwa kasi kubwa Barani Afrika haitakuwa mshirika wa kiuchumi pekee huko Addis Ababa. Nao wafanyabiashara wa Kijerumani kutokana na tamko hilo la Hailemariam, hawajazubaa.

Kabla mkuu huyo wa Serikali kuondoka Berlin wafanyabiashara wa Kijerumani walikuwa mbioni kufanya mazungumzo na ujumbe kutoka Ethiopia uliofuatana na waziri mkuu huyo wakitafuta masoko ya nini wanachoweza kuuza na kununua kutoka Ethiopia.

Usafirishaji

Naam. Katika biashara anayengojangoja, kama wanavyosema Waswahili, atakuta mtoto si wake.

Inatarajiwa kwamba Februari mwakani treni 41 mpya kabisa zitakuwa zinatembea katika mji kuu wa Addis Ababa. Kwanza zitaanza kwa majaribio na Mei zitakuwa tayari zinabeba abiria.

Licha ya Afrika Kusini hizo zitakuwa treni za mwanzo za barabarani zinazosukumwa kwa nguvu ya umeme kuweko chini ya Jangwa la Sahara. Hii ni habari nzuri, licha ya kwamba, kwa mujibu wa Umoja wa Mataifa, Ethiopia bado ni nchi isiyoendelea, ni miongoni mwa nchi maskini duniani.

Hata hivyo, treni hizo za barabarani ni alama tosha kwamba nchi hiyo iko katika njia sahihi ya maendeleo. Tusisahau kwamba nchi hiyo ilikumbwa na balaa kubwa la njaa katika miaka ya themanini iliyosababisha vifo vya maelfu kwa maelfu ya raia. Sasa umaskini umepungua Ethiopia na uchumi unachangamka sana. Mwaka 2013 ulipanda kwa asilimia kumi na mwaka huu wa 2014 na miaka michache ijayo unatazamiwa utaimarika na kwenda juu kwa asilimia saba.

Hizo ni tarakimu nzuri ukilinganisha na zile za nchi zinazoizunguka Ethiopia. Na kumbuka Ethiopia haina ule utajiri wa mali asili za ardhini kama vile Nigeria au Afrika Kusini.

Uchumi wa nchi hiyo umepanda kwa vile Serikali nayo inawekeza, na mapato ya nchi hiyo yameongezeka kutokana na kahawa yake nzuri inayouzwa ng’ambo. Kwa hivyo, Serikali ya nchi hiyo inaponadi kwamba ifikapo mwaka 2025 nchi hiyo itakuwa na wakaazi wenye vipato vya kati na kati, hiyo si porojo tu. Inawezekana. Waziri Mkuu, Hailemariam si mwanasiasa mwenye kupayuka sana. Huzungumza polepole na hajinati. Hatumii neno Mimi“, bali mara nyingi huanza tamko lake kwa kusema‚ Sisi au Serikali ya Ethiopia.

Kinyume na alivyokuwa mtangulizi wake, Meles Zenawi, aliyeingia madarakani akiwa ana umri wa miaka 36 na kuaga dunia mwaka 2012, aliwekeza juhudi katika uchumi. Naye alifanikiwa katika hilo. Uchumi wa Ethiopia umekuwa ukipanda mfululizo tangu kuondoka utawala wa kikoministi wa Mengistu.

Serikali yake iliweka uzito katika kuboresha miundombinu iliyokuwa mibovu sana hapo kabla na kukifanya kilimo kiwe cha kisasa.

Uzalishaji umeme

Mradi mkubwa wa Bwawa Kubwa la Mapambazuko ya Ethiopia linalojengwa katika Mto Nile na ambalo mwaka 2017 litaweza kutoa umeme wa nguvu za Megawatt 6000, utatanzua matataizo ya nishati katika nchi hiyo. Meles Zenawi aliitawala nchi kama vile wanavyofanya wanajeshi mara nyingi, kimabavu. Lakini kutokana na mafanikio ya kiuchumi, Chama Tawala cha EPRDF kinaungwa mkono na wananchi wengi.

Lakini wapinzani wa Serikali wanaripoti juu ya maofisa wa usalama kupeleleza sana nyendo za raia na kwamba uhuru wa watu kutoa maoni yao unawekewa pingamizi.

Mwaka 2005, Zinawi alitumia mabavu, kupitia majeshi ya usalama, kuzuia maandamano ya upinzani.

Katika Ethiopia, nchi yenye makabila makubwa mbalimbali, kuna makundi yenye kutaka maeneo yao yawe na mamlaka makubwa zaidi ya utawala, na pia kuna makundi mengine yenye kutaka maeneo yao yajitenge kabisa. Kuna makundi ya waasi yaliyotangazwa na Serikali kuwa ni ya kigaidi na watu wanaoyaunga mkono au kushukiwa kuyaunga mkono huandamwa na kusumbuliwa.

Alipokuwako Berlin, Hailemariam aliyakanusha malalamiko yaliyotolewa na Shirika la Kupigania Haki za Binadamu Duniani (Amnesty International) ambalo lilidai kwamba watu wa Kabila la Waoromo wanakandamizwa nchini Ethiopia. Alisema madai hayo ni ya uongo na kwamba Waoromo wanaridhika na Serikali ila alisema kila aliye gaidi ni mhalifu. Lakini njia anayofuata Hailemariam, licha ya yeye mwenyewe kukanusha, ni kinyume na ile alioifuata Meles Zenawi. Yeye anadai njia ni ileile ila wao ni watu wawili tofauti.

Ethiopia, nchi yenye wakaazi milioni 90 hivi sasa, licha ya kukosa demokrasia iliyo pana, inaashiria itakuwa na uchumi mkubwa katika miaka ijayo. Imefaidika kuwa na uzito wa kisiasa, kiuchumi na kijeshi hivi sasa kwa vile watawala wake wamekuwa washirika wakubwa katika vita vya kupambana na ugaidi katika eneo la Pembe ya Afrika.

CHANZO: MWANANCHI